Antigonea - tempulli ende misterioz që mund të shijohet në çdo stinë

Nga Kristina Fidhi

SHQIP

Vizitorët e apasionuar pas civilizimeve që po heshtin prej shekujsh, historisë, objekteve nga e kaluara por edhe natyrës, mund ta vizitojnë qytetin antik të Antigonesë në çdo stinë. Antigonea, e vendosur përballë Gjirokastrës, në kodrën e Jermës vijon dhe sot të jetë një ballkon natyral dhe strategjik mbi luginën e lumit Drino. Antigonea prej shekujsh i ka tërhequr vizitorët si magnet. Gërmimet e nisura që prej viteve ’70, vetëm sa kanë gërvishtur të kaluarën e civilizimit, që erdhi në jetë prej mbretit Pirro të Epirit dhe iu kushtua gruas së tij Antigonës, duke nisur prej vitit 295 p.k. Megjithëse në park ende mungojnë teatri, forumi dhe shumë objekte me funksion public, rrënojat dhe gjetjet tregojnë një pjesë të historisë së qytetit, që Plutarku thotë se “u themelua nga dashuria dhe u shkatërrua nga urrejtja”.

Qyteza me shtrirje spektakolare, me mure masive mbrojtëse, me akropolin, nekropolin, me rrugët, shkallaret, kanalizimet, banesat, agoranë, lagjen e famshme të zejtarëve ku punohej qeramika, pëlhura, druri, guri e metalet, nuk të mban një vizitor pasiv. Antigonea në të 50 hektarët e saj befason me sistemin hipodamik të ndërtimit, me larminë e objekteve, sidomos qeramikës dhe objekteve të përdorimit të përditshëm. Qyteti antik i njohur si më moderni i periudhës kur jetoi, nxit natyrshëm përfytyrimin mbi jetën në antikitet. Vizitorët e kësaj vere, thonë punonjësit e menaxhimit, janë nga e gjithë bota. Edhe mënyrat për ta arritur parkun janë po kaq të larmishme. Çdo kategori mund ta gjejë lehtësisht veten mes rrënojave.
Kalorësit profesionistë janë vizitorë të vazhdueshëm të parkut. Lisa dhe Yaron nga Florida në USA, e vizituan Antigonenë këtë fillim vjeshte me kuaj. Ata dhe miqtë e tyre nga Europa u ndjenë të befasuar me zbulimin. Të dy kanë kalëruar në shumë vende të botës, por thonë se në Antigone qëndrojnë kaq pranë dhe kaq të prekshme shumë pasione, kuajt, antikiteti, bimësia e larmishme dhe habitati natyror i dhjetëra fluturave.
Christiani, një kalorës rezistence nga Franca, që rikthehet në Shqipëri për të kalëruar pas 5 vitesh thotë se, krahasimisht me vizitën e tij të parë pak gjëra kanë ndryshuar në park dhe shpreson që kjo mrekulli të promovohet dhe të zbulohet nga shumë vizitorë. Sidoqoftë, ai u ndje i kënaqur kur ndërsa ngjiste me kalë shpatin jugor të Antigonesë, vuri re praninë e më shumë shpendëve të rrallë që flatronin mbi luginën e Drinos. Kjo luginë është fjetorja më e madhe në Europë e skifterit kthetraverdhë. Megjithëse parku ekziston prej dekadash, Antigonea ende iu përket atyre që duan të evitojnë turmat dhe turizmin masiv.

Si shkohet atje:
1. Nga Gjirokastra, mund të udhëtohet me transport publik deri në fshatin “Asim Zeneli”. Prej andej mund të ndiqet shtegu këmbësor, që përshkon një pjesë të hapësirës rurale që rrethonte qytezën antike. Ngjitja me këmbë e një vështirësie mesatare është rreth 1 orë e 20 minuta. I njëjti shteg dhe mënyrë transporti mund të zgjidhet për kthimin.
2. Nga Gjirokastra, mund të udhëtohet me transport publik deri në fshatin “Asim Zeneli”. Planifikoni që një ditë më parë të prenotoni një ditë udhëtimi me kalë drejt Antigonesë dhe kthim nëse jeni kalorës me eksperiencë.
3. Nga Gjirokastra parku i Antigonesë mund të arrihet edhe me mjet 4x4 që mund të merret me qera në qytet. Edhe kjo mënyrë është një eksperiencë unike. I njëjti itinerar (rruga automobilistike) mund të përshkohet me biçikletë ose motoçikletë.
4. Në Antigone mund të shkohet familjarisht edhe me veturë gjatë fundjavës. Për fëmijët parku është një magji e vërtetë. Një piknik vjeshte në Antigone do të ishte një mundësi e shkëlqyer për t’iu larguar rutinës.
Vini re: Mos e dëmtoni trashëgiminë e parkut duke marrë copa qeramike. Mbrojtja e çdo pjese të trashëgimisë materiale, mund t’i shërbente rindërtimit të objekteve.
Vizitorët e të gjitha displinave, moshave apo kategorive nuk janë të lejuar të ndezin zjarre për piknik.
Pas çdo organizimi këshillohet grumbullimi i mbeturinave dhe largimi i tyre nga parku për të lehtësuar menaxhimin.
Bileta në hyrje kushton 200 lekë për këmbësorët dhe 300 lekë për mjetet.

ENGLISH
Antigonea - the magical temple that can be enjoyed at every season

Visitors who are passionate about history, antique objects, silenced civilizations, but also nature can visit the ancient city of Antigonea in every season. Antigonea in on top of Jerma hill facing Gjirokastra city and is to this day a natural balcony and strategic point over Drino River valley. For many centuries, Antigonea has attracted visitors like a magnet. Excavations that started since 1970s brought to life a civilization of the past that was led by Pyrrhus of Epirus and a city that he built to honour his wife, Antigone, in the 295 BC. Even though the theatre, forum, and many public facilities have not been discovered the ruins demonstrate that part of history that Plutarch describes as: “built for love, and destroyed by hate.”
The city has a spectacular layout with massive protective walls and active sites for visitors like the acropolis, the necropolis, roads, stairs, sewerage, houses, the agora, and the famous neighbourhood of artisans that produced objects of ceramic, fabric, wood, stone, and metal. Antigonea covers a land size of 50 hectares and has an impressive construction system, a wide collection of artefacts, especially made of ceramics for everyday use.
The ancient city was recognized as a modern civilization and the visitor can naturally grasp a reflection of the lifestyle that used to be.
The managerial staff said that visitors who came during this past summer were from all over the world. The park can be reached through various paths. Every type of visitor can easily find elements they can enjoy from the ruins.
Professional horse riders are the most frequent visitors in the park. Lisa and Yaron are from Florida, USA and they visited Antigonea at the start of the autumn riding horses. They were joined by their European friends who were equally mesmerized with their discovery. They have both done horse riding in many places around the world, but they admit that in Antigonea collects many of their passions in one place; horses, antiquity, diverse flora, and a natural habitat of butterflies. Christiani is a resistance equestrian from France, who came back to Albania to ride his horse after five years. He said that very few things had changed in the site since his last visit and he wished that more visitors came to explore this wonderful place. He felt pleased as he climbed the southern slope of Antigonea on horseback and noticed a greater number of birds fluttering over Drino Valley. This valley is the largest habitat in Europe to yellow claws hawks.
Despite being there for many decades, Antigonea is a site that refutes crowds and
massive tourism.

How to get there:
1. From Gjirokastra you can take public transportation until Asim Zeneli village. From there you can travel on foot along a rural area that surrounds the ancient civilization. Hiking on foot takes 1 hour and 20 minutes with a medium difficulty scale. The same path can be followed when returning.
2. From Gjirokastra you can take public transportation until Asim Zeneli village. If you are experienced in horse-riding, make sure to book a horseback ride to explore the city of Antigonea.
3. Antigonea Park can be reached by a 4x4 vehicle that could be rented in Gjirokastra. This is another unique adventure. The same itinerary can be travelled by bike or motorcycle.
4. Antigonea trip is great for a family weekend gateway. The children will have fun in the park. An autumnal picnic is a brilliant way to escape routine.
Attention!
Do not violate the legacy of the park by taking ceramics away with you. Each piece that you find can be used to reconstruct the ancient objects. Visitors of every age and category are not allowed to make fire for picnic. Take your garbage with you when leaving the park. Don’t burden the managerial staff with your waste.
The entrance ticket is 200 lekë for visitors and 300 lekë for vehicles.