Vasil Bedini

Jemi drejt fundit të sezonit turistik të 2012-ës dhe themi se ne operatorët turistikë mund t’i bëjmë një pasqyrë vetes sonë dhe situatës turistike pa pritur që të mbarojnë edhe këto dy javë, të cilat nuk është se do të sjellin me vete ndonjë mrekulli me ndikim të drejtpërdrejtë të në të gjithë sezonin. Jemi edhe të ndërgjegjshëm që nën ndikimin e krizës botërore nuk mund të prisnim ndonjë bum, pavarësisht deklaratave dhe pritshmërive për fluks të paparë turistësh. Por ama kemi plotësisht të drejtë të shprehim pakënaqësinë tonë të thellë e tashmë të përvitshme për problemet e mëdha sidomos lokale, që vazhdon të vuajë turizmi shqiptar, sidomos ai bregdetar. Vlora dhe Saranda si dy qytetet më të preferuara për turistët shqiptarë dhe të huaj vazhdojnë të vuajnë neglizhencën totale të strukturave lokale dhe qendrore. 

Në një vend, institucionet e të cilit marrin veset e shefit të radhës, njerëzit janë të prirur të mos i besojnë deklaratave zyrtare, me idenë fikse se as vetë shteti nuk i beson ato çka thotë. Kështu ka ndodhur me shifrat për rritjen ekonomike të vendit, kështu ka ndodhur me raportet për përmirësimin e klimës për biznesin, e kësisoj, nuk ka pse të mos ndodhë kështu edhe me turizmin, sikurse kështu mund të ndodhë edhe me regjsitrimin e minoritetit grek në Fushë-Arrëz. Megjithatë, duke qenë medium, një revistë nuk mund t’i përkasë njërës palë. Pra shtetit që shkarkon bateritë në fushata propagandistike trushpëlarëse. E as turmës së madhe të nihilistëve, mosbesueve e indiferentëve që shtohen ora-orës. Në një moment të tillë krize, një medium ka mundësinë e madhe të pozicionohet mes palëve, në përpjekje për t’u kthyer atyre besimin te njëri-tjetri, duke u bërë në vetvete një faktor i rëndësishëm i zhvillimit, si dhe një shembull i respektueshëm i transparencës profesionale që do të duhej të ishte kudo.

Është më mirë ta debatojmë çështjen pa e zgjidhë, se sa ta zgjidhim çështjen pa e debatuar – ka shkruar më shumë se 200 vjet më parë humanisti francez Joseph Joubert. Edhe pse pa u nisë nga kjo aksiomë, porse vetëm nga domosdoshmëria e një shoqërie si kjo shqiptarja për mosfshehjen e të vërtetave, revista “Travel” e instaloi debatin në një formë dhe përmbajtje demokratike e gjithpërfshirëse përkundrejt reagimeve të njerëzve pa dilema që ende pyesin se ç’hyn debati në një revistë turistike. Me pjesëmarrje që nga pronari i një hani modest deri te menaxherët e komplekseve luksoze turistike, debati ka qenë i orientuar kah interesi publik për zhvillimin e turizmit, si njëri nga sektorët më të fuqishëm të ekonomisë shqiptare. Janë trajtuar tema dhe janë dhënë të fakte që i kanë shërbyer nxjerrjes në dritë të së vërtetës, ballafaqimit të këndvështrimeve, ideve, realiteteve në këtë sektor.

I tillë është edhe debati i këtij numri, me pjesëmarrjen e jashtëzakonshme të ministrit të Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sportit. Gjithashtu edhe të drejtorit të Agjencisë Kombëtare të Turizmit, si dhe të kryetarit të UOSH.

Padyshim që së pari duhet përgëzuar gatishmëria e ministrit për t’u bërë pjesë e këtij debati në një medium si “Travel” që duhej të ishte një botim apo bashkëbotim i MTKRS, por gjithësesi i mbështetur fuqishëm nga kjo ministri. Nga ana tjetër nuk mund të mos përmendim shmangien nga debati të drejtuesve të shoqatës ombrellë të turizmit shqiptar, shprehur me zgjedhime të pafundme foljesh kalimtare joveprore në vetën e tretë njejës.

Megjithatë, duke u kthyer te debati, me kënaqësi konstatohet se pjesmarrësit, pavarësisht pozicioneve, kanë një optimizëm të argumentuar në lidhje me pritshmëritë për këtë sezon turistik, qoftë përsa i takon numrit të vizitorëve – për të cilin ministri premton rritje 10-15 % krahasuar me vjet, por edhe sa i takon rritjes së të ardhurave nga ky sektor, pasi dihet rënia e këtyre të ardhurave në raport me 2010, edhe pse 2011 kishte - sipas qeverisë – numër rekord turistësh.

Janë disa çështjet, të cilave pjesmarrësit në debatin e këtij numri nuk i janë qasur në të njëjtën mënyrë, por ndër më shqetësueset në një plan afatgjatë, duket se është lehtësia me të cilën pranohet se disa nga nismat ligjore në funksion të turizmit nuk janë kryer ende, edhe pse janë premtuar prej kohësh: ligji për turizmin, ligji për shmangien 8 vjet nga taksat për bizneset që investojnë në zonat malore, si dhe vetë strategjia kombëtare e turizmit.

Pavarësisht se ministri ka renditur një listë me emrat e segmenteve rrugore ku Ministria e Transporteve ka ndërhyrë ose po ndërhyn për të përmirësuar gjendjen, diçka tjetër që del nga ky debat është se, qoftë ministri, qoftë drejtori i AKT, i janë shmangur përgjigjes lidhur me fatin e rrugës së Thethit – njërit prej atraksioneve turistike më të frekuentuar pa ndërprerje qysh në fund të shekullit të XIX, anipse vetë kryeministri e ka ngritur këtë problem sa herë është folur për turizmin malor në Shqipëri. Në të vërtetë, shqetësimet për këtë segment rrugor – sikurse edhe për gjendjen e pashpresë me plehërat dhe ujërat e zeza në zonat turistike, janë tejet të vjetra për turizmin në Shqipëri.

Kështu pra, debatet – sikurse ky i këtij numri në “Travel”, mund të mos na i zgjidhin çështjet, por më së paku na i bëjnë të ditura ato. E më së shumti na civilizojnë deri në atë masë sa të kuptojmë se realieti nuk përbëhet veç prej njohurive, përvojës e as perceptimit tonë për të.

Njëjtë është edhe për turizmin.

Përveçse është ende pa një kalendar festimesh për 100-vjetorin e Pavarësisë, Shqipëria është sot edhe pa një axhendë vjetore të turizmit. Por edhe pa një plan. Faktin e pranoi edhe vetë ministri në analizën vjetore të MTKRS, kur ndër objektivat e vitit 2012, renditi fillimin e punës për hartimin e një plani kombëtar për turizmin. 

Shqipërisë i doli huq gjithë kapardisja për dyfishim të numrit të turistëve gjatë sezonit turistik që po harrohet - dashtë zoti - bashkë me kobin që pasoi marketingun më profesional të perëndimit për vendin tonë: renditjen në kryelistat për turizëm anekënd botës, si dhe marrëveshjen për liberalizimin e vizave. Kur në fillim të sezonit, operatorët shprehën shqetësimin për ndikimin negativ që do të kishte mbi turizmin përveç janarit vrasës, edhe atmosfera e nderë e një procesi elektoral, avokatura shtetërore në media u përpoq ta injoronte këtë nuhatje profesionale që vjen kokëfortë prej përvojës. Mirëpo, qysh prej kulmit të sezonit - kur jo vetëm revista Travel, dëshmoi nëpërmjet zërit të operatorëve, se turizmi i këtij viti iku e shkoi - e deri tash nuk ka ende një bilanc të këtij sezoni e aq më pak një kapardisje qeveritare si ajo e tre-katër vjeshtave të fundit.