Albanian Food Tours - From Korça to Kolonja, savoring the unique and noble flavors
Nga Korça në Kolonjë, mes aromave dhe shijeve sa unike aq edhe aristokrate
English - Shqip
As we have gather the most recent impressions on our latest published guide on Korça, a voluminous work which took nine months to complete, we are now ready to make a few suggestions. The areas of Korça and Kolonja have a rich culinary tradition that even a weeklong tour would not suffice to savor all the wonderful dishes particular of the area. Since it would be a challenge to list all recommendations, we will stop at some not-to-be-missed places along the 44km distance journey from Korça to Kolonja. You can reach Korça from wherever you are and we will not waste time explaining how to get there and what to do once you arrive. Naturally, the first stop should be the old bazaar, or the "it" destination in Korça. Supposing that is early in the day start off with a coffee or tea at Cozy Tea & Spice House. The menu list offers local herbal teas and traditional and sophisticated breakfasts.
A taste of the medieval in the old Bazaar
You should not miss Hani i Pazarit, which used to serve as a lodging stop for numerous trading caravans, today it is a luxurious hotel. Right after the inauguration day, this boutique hotel became the tourists' first choice and also a center for cultural and artistic events and the meeting place for local and foreign personalities. Hani i Pazarit is not only a classy hotel but also a place where the local Korça cuisine becomes an art served in the most beautiful of atmospheres. After, you can of course wonder around the bazaar to admire its wonderful architecture, which even though restored in 2015, it still takes you deep into the Middle Ages at a time when shops and lodgings were built with wood, iron and pebble. Then, return for a glass of berries' rakia at Komiteti Kafe Muzeum. This is not only a cafe place but also a museum space and an art temple with hundred-years-old Albanian objects. It offers the largest collection of rakia, the household beverage of Albania. Our suggestion for you is certainly the rakia made of berries.
Korça Boulevard has an immense beauty
Korça has an abundant and perennial beauty and even though we constantly feature articles showing how the city changes and improves, in the end it remains the same. A little stroll in “Shën Gjergji” Boulevard or the pedestrian road would suffice to take in some of its noble air. The area was revamped after being renovated by Albanian-American Foundation's generous investment. Take your time to walk along the pedestrian way, stopping at museums (the museum of Education or “Gjon Mili” museum of photography), visit the cathedral of "Resurrection of Jesus Christ" and finally if you have the time do sit for a coffee. The bars along the pedestrian walk offer great coffees, and Dajana confectionaryoffers scrumptious artisanal cakes. You can decide where to take you lunch. Chris House offers a menu of traditional beans cooked in clay tray, a nice glass of wine, roasted meats, salads and pickles. “Pazari i Vjetër” tavern or any other tavern in the bazaar square offer a traditional menu. This is lunch, while dinner is best enjoyed at Vila Cofiel. This beautiful villa is typical of Korça and it is a great place to have dinner. It is also a temple of gastronomy with dishes and plates served as works of art. The owners of the place have perfected their cooking mastery.
If you haven't tasted the local dinner accompanied by the music of live serenades, at Vila Cofiel, it is as if you were never in Korça. At least, this is what they say. You just go and see for yourself. We don't know another place where you can order piglets' thigh with beer and mustard. Make sure to reserve your tables beforehand. Choose any hotel for your accommodation. More specific suggestions are offered at Korça Guide which was just published recently and available on the market.
The intoxicating scents of Kolonja
We often mix it up with Korça as it is compares in beauty, cleanliness, healthy air, distinctive civility, scrumptious dishes and the noble veil that covers the small and fresh city of Erseka and many other characteristic villages. Kolonja doesn't accept this and rightly so. It has its own unique identity carved into many indicators, its people and the details of daily life. Many Albanian personalities were born in Kolonja, such were Fan Noli and Faik Konica. So, it is easy to comprehend the intellectual and cultural baggage of the area. The music of Kolonja is made of sweet tonalities and it has surpassed the limits of the region standing out from the rest. But, we will stop at culinary, since we have decided to reveal the journey through food.
We have brought you to Kolonja to taste the lakror made of corn or pacarok as the locals call this type of baked savory pastry. The list is long with double-layered lakror, baked-layers pies or burek, multi-layered battercakes, filled pastries, walnut-filled chicken, kukurec prepared knitted lamb chitterlings and tripe, kolloface Albanian sausage made of pig or lamb, pispili corn-baked bread, wild hare, baklava, brushtull walnut-covered pastries, winter edibles, roshnica typical dish prepared with chicken, sweet or savory trahana, sweet-smelling apples and other fruits that are made into jams and gliko. Fruits are often dried and baked and enjoyed by the hearth fire with a drink from the local rakia.
The best place to taste this is by Luli and Maqo's place! “Inxhujo” restaurant placed right at the entrance of Erseka is awaiting your visit. The cooked dishes are a real treat and the golden couple offers a topnotch hospitality for friends who knock at their door whenever they venture to Erseka. They were trained in culinary trades since youth and now they have become master chefs in Kolonja's gastronomy. They transform old recipes in authentic menu options. Staying at Inxhujo Restaurant offers not only culinary delicacies but also excellent human traits of humbleness and noblesse and a rare experience and after taste.
A Little Rehova full of surprises
It makes no sense coming to Kolonja and skipping Rehova, the most beautiful village in Kolonja a place that tourists from all over the world, but especially French have fallen in love with. This is an authentic place with an abundant history and people who are generous and highly civilized. Many famous people call this village their home, a place that still lives in a surreal fashion akin to the medieval centuries. Houses built with stones, roads paved with cobbles, churches placed right in the center and the village's exit, nicely carved fountains, and the elderly women who come about serenely in the stony roads...a place taken from fairytales!
Our friend, Anila Çuçllari, accompanied us to Rehova. She is from the area and she is well versed in the area's tourism. She often accompanies friends and tourists to the paths of Gramozi and the impressive villages of Kolonja. In order to grab from the best of the village's hospitality and flavors the first stop was at Thomollari Family, the family of Doctor Vangjeli and his wife Nikoleta. This grandiose house of Rehova is the best way to become acquainted with the traditions of the village, the impressive hospitality, the local dishes only found here, and especially the beautiful spirit of these welcoming people.
A taste of pure Albanian agrotourism at Sotira Farm
To conclude this tour abundant in culture and culinary, when in front of your eyes there are the cobbled streets of Korça dancing, the mouthwatering flavors of dishes, the clinking of rakia glasses, or the ear pleasing sound of music playing, it is time to fill our lungs with oxygen, too. Let's depart to Leskovik, or better still through Gërmenj-Shelegur, a place with fresh air, boundless nature, wooden-built houses, cattle, sheep and lamb herds, ducks and geese, water bodies resided by trout, and the unique scents wafting from the village's kitchens, from the meat roasted under the saç and various oven-baked casseroles. Let's run free in the valleys where daisies grow and horses graze, while Jonida prepares lunch. Lunch which is not ready served but that takes some time to cook, as the home grown chickens must be chopped and prepared accordingly, cabbages and tomatoes must be picked from the garden, and the milk must be fermented to make yoghurt, and pastries handmade and the fruits handpicked. Sotira Farm offers strictly fresh organic food.
Nga Korça në Kolonjë, mes aromave dhe shijeve sa unike aq edhe aristokrate
Me mbresa krejt të freskëta prej një pune gati 9-mujore për pregatitjen e një botimi voluminoz si Korça Guide, mund t`ju rekomandojmë pak nga gjithçka, sepse Zona e Korçës dhe e Kolonjës ka një kulinari aq të pasur saqë nuk do t`ju mjaftonte as një tur javor për të shijuar e njohur të gjitha gatimet e mrekullueshme që duhet thënë se nuk do t`i gjeni dot në asnjë zonë tjetër të Shqipërisë.
Por do të ishte shumë e vështirë t`ju sugjeronim gjithçka, kështu që do ndalemi vetëm në disa prej vendeve që nuk duhen humbur kurrsesi në rrugëtimin tuaj prej 44 kilometrash nga Korça në Kolonjë.
Ju mund të niseni nga kudo për të qenë në Korçë, kështu që nuk po zgjatemi me shpjegimin e mënyrave se si duhet të shkoni atje por se çfarë duhet të bëni me të mbërritur atje.
Dhe natyrisht gjëja e parë që duhet të bëni është të ndaleni tek Pazari i Vjetër, ose destinacioni më i ri i Korçës. E meqë supozojmë se është herët, fillojeni me një kafe apo çaj tek Cozy Tea & Spice House, një vend ku do të gjeni që nga çajrat bimore të zonës, e deri tek mëngjeset e traditës apo gatimet e sofisitikuara mëngjesore.
Pak “mesjetë” në Pazarin e Vjetër
Ajo që nuk duhet të lini pa vizituar në të gjithë Pazarin, është Hani i Pazarit, dikur vendi ku bujtnin karvanet e shumta tregtare e sot, një butik hotel i klasit të lartë, që me të përuruar hapjen, u bë menjëherë jo vetëm zgjedhja e parë e turistëve por edhe qendra e aktiviteteve kulturore e artistike dhe vendi i takimit të personaliteteve të larta të vendit e të huaj. Por Hani i Pazarit nuk është vetëm një hotel klasi por edhe vend ku kuzhina korçare vjen në formë arti, e servirur në ambientet më të bukura që mund të keni parë ndonjëherë.
Pastaj patjetër, pasi të bëni një shëtitje nëpër Pazar, për të admiruar arkitekturën e tij të mrekullueshme që megjithëse e restauruar në vitin 2015, ju çon thellë në mesjetë, në kohën kur dyqanet, hanet e sheshet ishin të ndërtuara me dru, hekur e kalldrëme guri, duhet të ktheheni për një raki mani te Komiteti Kafe Muzeum. Ky vend i veçantë është mëkat të quhet vetëm një bar sepse është në fakt jo vetëm një muze por edhe një tempull arti ku përveç objekteve deri edhe qindravjeçare të trashëgimisë shqiptare do të gjeni edhe koleksionin më të madh të rakive, pijes karakteristike të Shqipërisë. Ne, siç ju thamë, ju sugjerojmë atë të manit.
Bulevardi Korçës, ka bukuri pa masë
Është e tepërt t`ju tregojmë për Korçën, se e kemi bërë shumë herë nëpër artikuj të revistës e megjithëse ajo ndryshon e zbukurohet përditë, prapë mbetet e njëjta. Sikur edhe vetëm një xhiro në Bulevardin “Shën Gjergji” apo siç i thuhet shkurt, në pedonale, do të mjaftojë për të marrë pak nga sqima e saj aristokrate, sqimë që e ka rifituar me rinovimin e gjithë arkitekturës, përmes investimit madhor të Fondacionit Shqiptaro-Amerkian. Mirë do të ishte që ta merrnit me nge, të bëni një vizitë tek Muzetë (Muzeu i Arsimit e së fundi edhe Muzeu i fotografisë “Gjon Mili”), të vizitoni katedralen “Ngjallja e Krishtit”, por nëse nuk keni kohë për më shumë, së paku të shijoni “një kafeçkë” bre! Është kaq e mirkë në të gjitha baret e pedonales! Pale një ëmbëlsirë artizanale tek pastiçeri Dajana!
Tani, vendosni vetë për një drekë të shijshme; ose tek Chris House për një fasule pllaqi në tavë balte, një gotë verë të mirë, sallatëra e turshi të veçanta e Mishra të pjekur siç vetëm korçarët dinë t`i bëjnë, ose kthehuni tek Taverna “Pazari i Vjetër”, apo tek cilado tavernë tjetër me gatime tradicionale që ndodhen në sheshin e Pazarit. Themi drekën sepse darkën duhet ta shijoni patjetër tek Vila Cofiel. Kjo vilë karakteristike korçare, nuk është thjesht një vend i bukur për të ngrënë darkë por nje tempull i gastronomisë ku gatimet e Korçës kanë kaluar në nivelin e veprave të artit, përsosur nga talenti individual i të zotërve të shtëpisë. Thonë se nëse nuk shijon një darkë me gatime karakteristike e me muzikë serenatash live të Vila Cofiel, zëre se s`ke qenë fare në Korçë. Kështu thonë. Ju mbetet të shkoni e ta provoni. Për shembull nuk e dimë se ku tjetër mund të provoni kofshë gici me birra dhe mustardë. Po kujdes me prenotimin paraprak sepse nuk ka mënyrë tjetër për ta frekuentuar, përveçse nëpërmjet prenotimit.
Për akomodim, nuk po ju sugjerojmë asnjë hotel sepse çdo zgjedhje që do të bënit do të ishte e duhura por nëse e keni mundësinë, hidhini një sy sujgerimeve të Korça Guide, e sapohedhur në treg.
Drejt aromave dehëse të Kolonjës
Shpesh e ngatërrojnë me Korçën, për bukurinë, pastërtinë, ajrin e shëndetshëm, qytetarinë e spikatur, gatimet e shijshme e sidomos atë tisin aristokratik që mbulon jo vetëm qytetin e vogël e të pastër të Ersekës por edhe shumë prej fshatrave karakteristikë. Por Kolonja nuk e pranon këtë dhe me të drejtë. Sepse ajo ka identitetin e vet të spikatur dhe të gdhendur përmes shumë treguesve, që nga njerëzit, e deri tek detajet e jetës së përditshme. Shumë personalitete të shoqërisë shqiptare kanë dalë pikërisht nga Kolonja e mjaft të përmendim Fan Nolin apo Faik Konicën, kuptohet lehtësisht pesha e përmbajtjes së lartë të intelektit e kulturës që kjo zonë mbart. Muzika kolonjare, ndër më të ëmblat në të gjitha trevat shqiptare, ka dalë gjithashtu jashtë kufijve të krahinës, duke e spikatur zonën edhe në këtë fushë.
Por meqë kemi vendosur që t`ju udhërrëfejmë përmes kulinarisë, aty do të ndalemi.
Sepse në Kolonjë ju kemi sjellë për të shijuar një lakror misri ose pacarok, lakror me dy petë, byrek (mesnik) me petë të pjekura, petulla të fshira, petulla të mbushura, pulë të mbushur me arra, kukurec, kolloface, pispili, lakror me dy petë, lepur i egër çomlek, Bakllava, brushtull (petë të mbështjella me arra), zahiretë e dimrit, petët, roshnicat , tërhanin e thartë, tërhanin e ëmbël, mollët erëmira dhe të gjitha frutat e tjera që jo vetëm bëhen reçelra e gliko por edhe thahen apo piqen në furrë, në oxhakë e shoqërohen me pijet dhe rakitë e zonës.
(këtë paragrafin e ke gati)
Sepse në Kolonjë ju kemi sjellw to enjoy a “lakror misri” or “pacarok”, “lakror me dy petë” (traditional pie), “byrek ose mesnik me petë të pjekura” (special pie with baked noodles) , “petulla të fshira, petulla të mbushura” (pancakes), pulë e mbushur me arra (Chicken filled with nuts), pispili, kukurec, kolloface , lepur i egër çomlek, (meat dishes), Bakllava, brushtull osepetë të mbështjella me arra, (deserts), zahiretë e dimrit, petët, roshnicat , tërhanin e thartë, tërhanin e ëmbël, (preserves) sweet apples and all other fruits that not only become marmalade, but also can be dried or baked in the oven, in the chimneys and accompanied by drinks of the area, as the traditional raki.
E ku mund të shijohen më mirë të gjitha këto sesa tek Luli e Maqo! Në fakt restoranti, që ju pret në hyrje të Ersekës, quhet “Inxhujo” por të gjithë ata që kanë shijuar gatime nga duart e arta të Lulit e mikpritjen e tyre me shtatë yje, i konsiderojnë tashmë miq të afërt, tek të cilët trokasin sa herë gjenden në Ersekë. Të shkolluar në fushën e kulinarisë që në rininë e tyre, ata janë kthyer tashmë në artistë të gatimeve kolonjare, ku recetat e vjetra kthehen më marka autentike. E qëndrimi tek Inxhujo nuk është vetëm shijim kulinarie por njohje me vlerat më të mira të Kolonjës, përmes këtyre njerëzve që me një thjeshtësi deri në kufijtë e fisnikes, të ofrojnë shije e përvojë të rrallë.
Në Rehovën e vogël plot surpriza
Nuk ka kuptim të vini në Kolonjë e të mos vizitoni Rehovën, fshatin më të bukur kolonjar, që është vendi me të cilin janë dashuruar turistë nga e gjithë bota por sidomos ata francezë. Një fshat autentik, me një histori të pasur e njerëz bujarë, që të habisin me nivelin e lartë të qytetarisë. Një fshat në fakt nga I cili kanë dalë shumë njerëz të shquar e që ende jeton në një atmosferë surreale sin ë një shekull të mesjetës. Shtëpi të gurta, rrugë me kalldrëm, kisha mbresëlënëse në mes të fshatit e na dalje të tij, kroje të gdhendur bukur e plaka si monumente kulture që lëvizin të paqta nëpër rrugët e gurta… një vend si në përralla!
Neve për në Rehovë na shoqëroi mikesha jonë Anila Çuçllari, jo vetëm si një vajzë e zonës por edhe si një njohëse e mirë e turizmit dhe trevave të Kolonjës që shpesh shoqëron miq e turistë nëpër shtigjet e Gramozit apo fshatrave të bukur të Kolonjës. Dhe që të merrnim më të mirën nga ky fshat, që nga mikpritja e deri tek shija, ndalesa kryesore ishte në shtëpinë e Familjes Thomollari, tek Doktor Vangjeli dhe Nikoleta. Kjo shtëpi madhështore rehovare, është mënyra më e mirë për të njohur traditat e këtij fshati, mikpritjen mbresëlënëse, gatimet që nuk do t`i gjeni askund tjetër e sidomos shpirtin e bukur të këtyre njerëzve.
Për agroturizëm të pastër shqiptar tek Farma Sotira
Për ta përmbyllur këtë tur të mbushur plot me kulturë e kulinari, ku me siguri para syve ju vallëzojnë kalldrëmet e Korçës, aroma e papërsëritshme e gatimeve, tringëllima e gotave të rakisë, apo tingujt e muzikës, kemi nevojë të mbushim mushkëritë me pak natyrë. Epo, le të nisemi drejt Leskovikut, ose më mirë, përmes Gërmenj-Shelegurit, mes ajrit të pastër, gjelbërimit të pamasë, shtëpizave prej druri si në përrallat e Borëbardhës, lopeve e kopeve me dele e qingja, mes rosave e patave, mes burimeve e baseneve plot me trofta, mes aromave të papërsëritshme të kuzhinës së fshatit, mishit në saç e tavave të panumërta. Le të rendim drejt lëndinave plot me luledele ku kuajt kullotin të lirë e ku mund të kalërojmë dhe ne të lirë, teksa e zonja e shtëpisë Jonida na përgatit drekën, një drekë që duhet ta prisni ca, se aty asgjë nuk është e gatshme, se pulat duhen therur e gatitur, se lakrat duhen mbledhur në natyrë, se domatet duhen marrë në kopësht e qumështi do nxënë kos, se byreku duhet tëhollur e frutat duhen mbledhur në pyll. Që ju të hani fshatçe dhe bio. Sepse jemi tek Farma Sotira.
